Historia rodziny Ślebarskich od 1789

(Harklowa-Oświęcim-Brzeszcze-Komorowice)

Stanisław Ślebarski (*1787), syn Jakuba (wójta wsi Harklowa) brał udział w kampanii napoleońskiej. Jego wnuk Aleksander Ślebarski (1854-1919) pisze do syna Władysława (list z dnia 9.08.1915): Pomnij na to jak wiesz com ci już nieraz opowiadał że twój pradziadek przed 100. walczył z Napoleonem i był pod Aspern, Wagram i pod Lipskiem przez lat 13. był zawsze na stopie wojennej a powrócił zdrowo do domu z orderami.

kapliczka ~1846 rok

Stanisław po zakończeniu służby w wojsku zamieszkał we wsi Łukowica (powiat Limanowski), ożenił się z Marią z domu Ligaszewska. Był organistą w kościele pw. św Andrzeja Apostoła w Łukowicy. Zachowała się do dziś kapliczka wykonana przez Stanisława w ok. 1846r (zdjęcie), z pamiątkami z wypraw napoleońskich (podpisane kamienie, wyrzeźbione figurki żołnierzy, minerały).

Stanisław miał dwóch synów, obaj urodzeni i ochrzczeni w Łukowicy: Józefa (*23.03.1816 †15.02.1861) i Konstantego (*28.02.1819 †13.08.1873 Oświęcim). Chrzestnym Józefa był Stanisław Wielogłowski, właściciel Świdnika. Sugeruje to, że rodzina Stanisława Ślebarskiego była w dobrych stosunkach towarzyskich z Wielogłowskimi.

Na podstawie Wykazu do poboru w roku 1876 (Archiwum Miejskie, Oświęcim, str. 149) Józef Ślebarski był respicjentem (respicjent = urzędnik skarbowy w dawnej Austrii), mieszkał w Gros-Maros (Nagymaros, Węgry), tam ożenił się z Józefą Geschmaide (Kismayde). Bardzo wcześnie osierocił dwoje dzieci: Paulinę (imię nadane prawdopodobnie po pradziadku Józefa- Paulim) i Aleksandra. Józef zmarł w młodym wieku (45 lat, prawdopodobnie tragicznie zginął wraz z żoną), dziećmi - sierotami zaopiekował się ks. Kan. Michał Ślebarski, sprowadzając je do Oświęcimia (do Domu Ślebarskich w Oświęcimiu).

Paulina zmarła w wieku 16 lat na zapalenie opłucnej, pochowana jest w Oświęcimiu.
Aleksander wychowywany był przez ks. Michała Ślebarskiego, a po jego śmierci opiekował się nim Konstanty Ślebarski.

Konstanty przez jakiś czas był radnym miasta Oświęcim, po śmierci ks. Michała Ślebarskiego odziedziczył majątek, w skład którego wchodził Dom Ślebarskich usytuowany w Rynku Oświęcimia, zabudowania Wywalichy oraz majątek ziemski. Konstanty i Maria (córka Antoniego Kuntze i Beaty Fleger, Strzelce Opolskie) mieli syna Michała Konstantego Pawła (imiona nadane po wujku - ks. Michale Ślebarskim, ojcu i pra-pradziadku). Ze względu na zły stan zdrowia, Konstanty zrezygnował z funkcji radnego 19 lipca 1868 roku, zmarł w wieku 55 (15 sierpnia 1873) lat na zapalenie otrzewnej. 28 kwietnia 1886 roku zmarła jego żona Maria (zawał) w wieku 63 lat. Głównym spadkobiercą majątku został Michał, część majątku otrzymał Aleksander.

Michał Ślebarski – syn Konstantego był uzdolniony artystycznie, wiadomo, że „dekorował” ołtarze w kościele w Kasinie Wielkiej [Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Tom I, woj. Krakowskie, powiat limanowski, MKiSz, Warszawa 1951]. Niewątpliwie duży wpływ na jego zainteresowania artystyczne mieli bracia Leon i Awit Szubertowie (przypis). Rodzina Szubertów mieszkała w Domu Ślebarskich, a ks. kan. Michał Ślebarski był ojcem chrzestnym Awita [odnośnik: A. Ślebarski, Głos Ziemi Oświęcimskiej Nr2(249) 2003 i Nr8(255) 2003].

Aleksander Ślebarski (1854-1919) ożenił się z Marianną Chowaniec [c. Ignacego i Marianny z d. Gawełek. z rodziną Marii z Chowańców spokrewniony był Feliks Chowaniec, historyk, zasłużony dla miasta Brzeszcze]. Wykupił od parafii dom w Brzeszczach i założył sklep [przypis: Odgłosy Brzeszcz Nr1(169) 2006]. Wnukowie Aleksandra wspominają go jako człowieka mądrego i dobrego.

Aleksander był opiekunem małoletnich: Jadwigi, Józefa, Marii i Anny Sadusiów (Dekret opiekuństwa C. k. Sądu w Oświęcimiu z dnia 19 marca 1902; fragment dekretu: ”Obowiązkiem opiekuna jest małoletnich należycie wychować, na drogę cnoty i bogobojności naprowadzać, sądownie i pozasądownie zastępować…”).

Władysław (1886-1916) był najstarszym synem Aleksandra. W 1903 roku ukończył naukę w czteroletnim Polskim Gimnazjum Prywatnym Macierzy Szkolnej” w Cieszynie. Zachowało się świadectwo wydane przez to Gimnazjum Władysławowi Ślebarskiemu, uczniowi klasy czwartej za drugie półrocze roku szkolnego 1902/1903. Warto wspomnieć, że w 1903 roku odbył się dla tego rocznika pierwszy egzamin dojrzałości w tym Gimnazjum [na podstawie: Księga Pamiątkowa Polskiego Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie, 1895-1995, pod red. M. Czupryny i innych, Cieszyńska Drukarnia Wydawnicza]. W latach 1903-1908 Władysław kontynuuje naukę w C. k. Seminarium Nauczycielskim Męskim w Krakowie. Za wyniki w nauce pobierał stypendium z funduszu państwowego i krajowego w łącznej kwocie 960 K. Świadectwo dojrzałości otrzymał dnia 6 czerwca 1908, co upoważniało go do tymczasowego pełnienia obowiązków nauczycielskich w szkołach ludowych i pospolitych z językiem wykładowym polskim.

Ówczesnym dyrektorem seminarium nauczycielskiego był ks. Józef Bielenin (jego Sprawozdanie Dyrekcji, lata szkolne 1907÷1910, 96 stron).

Po odbyciu w charakterze tymczasowego nauczyciela praktyki w szkołach ludowych w Komorowicach (pow. Biała) i Kaniowie zdał egzamin nauczycielski do szkół ludowych pospolitych (17 luty 1913) przed C. k. Komisją Egzaminacyjną w Krakowie. Uzyskał Patent na nauczyciela szkół ludowych pospolitych z językiem polskim, z uprawnieniami do nauczania języka niemieckiego. z powodu pobieranego w czasie studiów stypendium z funduszu państwowego i krajowego, Władysław zobowiązany był jeszcze przez półtora roku pełnić obowiązki nauczycielskie w publicznych szkołach ludowych. Decyzją Okręgowej Rady Szkolnej w Białej Władysław Ślebarski został mianowany tymczasowym nauczycielem 4-ro klasowej szkoły ludowej w Komorowicach z dniem 1 września 1908r z wynagrodzeniem 700 K rocznie. Następnie, decyzją Okręgowej Rady Szkolnej w Białej mianowany jest tymczasowym nauczycielem 1-klasowej szkoły ludowej w Kaniowie (od 1 września 1911), 2- klasowej szkoły ludowej im. Tadeusza Kościuszki w Szczyrku z dniem 1 września 1913, a z dniem 1 października 1913 otrzymał mianowanie na tymczasowego nauczyciela 1-klasowej szkoły ludowej w Malcu koło Kęt z rocznym wynagrodzeniem 900 K.

Wszystkie mianowania C. k. Rady Szkolnej Okręgowej w Białej kończyła uwaga: Donosząc o tem równocześnie c. k. Radzie szkolnej krajowej celem zaasygnowania poborów, wzywa się Pana, aby bezzwłocznie zgłosił się celem objęcia służby u pana. …..”

Władysław Ślebarski ożenił się z Heleną z d. Gacek (z Komorowic, 1990-1970) 9 września 1913r. [Przypis: matką Heleny była Magdalena Rosner. Brat Magdaleny Rosner był przedsiębiorcą, właścicielem szybu naftowego w okolicy Krosna-Jasła]. Władysław i Helena Ślebarscy mieli dwóch synów: Tadeusza (1914-2003) i Władysława (1916-1979). Władysław (ojciec) był osobą bardzo aktywnie udzielającą się dla lokalnej społeczności; w Komorowicach założył koło Sokoła, był również wielkim patriotą, zakupił reprodukcje obrazów Jana Matejki, zachował się do dziś w pozłacanych ramach z polskim orłem obraz Batory pod Pskowem”. W 1914 roku zadecydował, jako ochotnik, walczyć o wolną Polskę. Został wcielony do wojska austriackiego i wysłany na front wschodni. Zostawił żonę Helene w Malcu. W 1915 Jakub Zolich (szwagier Heleny) zorganizował przeprowadzkę Heleny z synem Tadeuszem do Komorowic, gdzie zamieszkała w rodzinnym domu (nr 55).

Zachowała się cała korespondencja Władysława do Heleny. Za sugestią ojca Aleksandra, Władysław pisze pamiętniki z wojny, które zachowały się do dziś. Bardzo wzruszające są dwa ostatnie listy od Władysława do Heleny i od Heleny do Władysława, wysłane w przeddzień śmierci Władysława:

Z Pamiętnika Heleny

C. k. Sąd powiatowy, Oddział I, Kęty
Dekret opieki Do p. Heleny Ślebarskiej w Komorowicach N. 55 Wskutek zaszłej w dniu 4 lipca 1916 śmierci Pani małżonka Władysława Zygmunta Ślebarskiego ustanawia się Panią opiekunką jej małoletnich dzieci Tadeusza i Władysława Ślebarskich. Obowiązkiem Pani jest sposobić swych pupilów na człowieka poczciwego, bogobojnego i cnotliwego wychowywać odpowiednio do stosunków na użytecznych obywateli zastępować przed Sądem i pozasądownie, majątkiem uczciwie i skrzętnie zarządzać i we wszystkim po myśli ustawy postępować.

Tadeusz i Władysław Ślebarski ukończyli liceum Ogólnokształcące im Adama Asnyka w Białej.

Tadeusz (1914-2003) studiował matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, równolegle studiował astronomię. II Wojna przerwała jego studia, wraz z wojskiem dotarł do St. Andrews w Szkocji. Tam kontynuował studia matematyki i astronomii w latach 1943-1947. Od 1948 zatrudniony był na Uniwersytecie St. Andrews w Department of Astronomy na stanowisku asystenta, a od 1950 jako Lecturer In Astronomy w United College. W 1951 wybrany jako Fellow of the Royal Astronomical socjety (Członkiem tego Towarzystwa był aż do śmierci). W 1963 odbył 9-miesięczny pobyt na Uniwersytecie Yale, USA w charakterze Research Assistant In Astronomy at the University of Yale. W 1966 otrzymuje stanowisko Senior Lecturer na Uniwersytecie St. Andrews. Jego zainteresowania to matematyka, filozofia, gra na skrzypcach, był również członkiem najstarszego klubu Golfa w St. Andrews. Założył rodzinę w St. Andrews, żona Giuliana była z pochodzenia Włoszką. W St. Andrews urodziła się córka Helena (ukończyła matematykę na Uniwersytecie w St. Andrews, jej mąż – Edmund Robertson, również matematyk, jest profesorem matematyki na Uniwersytecie w St. Andrews) i syn Stephen (ukończył matematykę na Uniwersytecie w St. Andrews, dr matematyki).

Władysław (1916-1979) studiował na wyższej Szkole Handlowej w Krakowie, studia przerwała II Wojna. Został zesłany na przymusowe roboty w okolicy Wrocławia. Po wojnie pracuje w Narodowym Banku Polskim w Katowicach. W 1949 żeni się z Zofią (Irzyniec). Zofia urodziła się we Lwowie, w wieku lat 18-tu wraz z rodziną Irzyńców (ojciec - Feliks, matka – Adelajda, rodzeństwo: Helena, Wiesław, Jerzy) przymusowo opuszcza Lwów, gdzie pozostała własność - kamienica 2-poziomowa z oficyną przy ul. Domsa 7 (sąsiednia kamienica pod nr 5 należała do rodziny Parandowskich).
Władysław i Zofia Ślebarscy zamieszkali w Katowicach – Ligocie przy ul. Bronisławy, jednak po 3 latach przenieśli się z całą rodziną (z dziećmi: Andrzej – *1950 i Maria *1952) do Komorowic Krakowskich (obecnie jest to dzielnica Bielska-Białej). Władysław zmarł w wieku 63 lat na zawał serca, przyczyną złego stanu zdrowia były m. in. choroby przebyte w okresie przymusowych robót na rzecz Rzeszy w okresie II wojny.
Władysław pasjonował się historią, głównie Polski.